تحقیق بررسي ميزان اثربخشي پروژههاي انتقال يافته هاي تحقيقاتي و عوامل مؤثر بر آن 40 ص

فرمت فایل :ورد(doc) قابل ویرایش و آماده پرینت تعداد صفحات :42 صفحه
بخشی از متن فایل :
چكيده
توسعه منابع انساني و انتقال فناوري، از مهمترين كاركردهاي محوري در توسعه كشاورزي است كه با همكاري محققان، مروجان و كشاورزان حاصل مي‌گردد. فقدان و يا ضعف فناوري لازم براي بسياري از نظام هاي زراعي، از سوي اكثر صاحب نظران بعنوان يكي از نتايج و پديده هاي حاصل از ضعف ارتباط بين محققان، مروجان و كشاورزان قلمداد گرديده است. تطابق دانش فني و روشهاي مورد توجيه با شرايط بهره برداران در هر منطقه، يكي از مسايل مهم در افزايش توليد و توسعه كشاورزي است. پروژه‌هاي تحقيقي- ترويجي، تحقيقي- تطبيقي و روز مزرعه، از جمله پروژه‌هاي انتقال يافته ها هستند كه در صددند تا ارتباط بين محققان، مروجان و بهره برداران را مستحكم‌تر كنند. هدف اصلي اين مقاله، بررسي اثربخشي اين پروژه ها وتحليل عوامل مؤثر بر آن است. جامعه آماري تحقيق شامل كشاورزان همكار و غيرهمكار در پروژه‌هاي انتقال يافته‌ها بوده است كه از آن ميان تعداد 126 نفر كشاورز همكار و 135 نفر كشاورز غيرهمكار از شش استان آذربايجان غربي، كرمان، همدان، گلستان، خوزستان و خراسان به روش نمونه گيري تصادفي انتخاب شدند. ابزار جمع آوري داده‌ها دو نوع پرسشنامه اي بود كه پايايي آنها بر اساس آلفاي كرنباخ با مقدار بيش از 0/70 مورد تاييد قرار گرفت. براي تحليل داده‌ها، علاوه بر آمار توصيفي، از آزمونهاي ضريب همبستگي، رگرسيون چند متغيره، من ويتني، تي استيودنت و كروسكال واليس استفاده گرديد. نتايج يافته ها نشان داد كه ميزان علاقمندي و آمادگي كشاورزان براي شركت در پروژه‌هاي انتقال يافته‌ها به ترتيب اولويت شامل پروژه‌هاي تحقيقي- ترويجي، روز مزرعه و تحقيقي- تطبيقي مي‌باشد. دلايل عدم بكارگيري توصيه‌هاي فني، حاصل از پروژه‌هاي انتقال يافته‌ها به ترتيب اولويت، عدم دسترسي بموقع به نهاده‌ها، عدم اطلاع كافي، از نحوه بكارگيري توصيه‌هاي فني عدم كارايي يافته‌ها و توصيه‌ها ، هزينه اضافي و عدم تطابق توصيه‌ها با شرايط كشاوزان قلمداد شده است. در مقايسه كشاورزان همكار و غيرهمكار پروژه‌ها، مشخص گرديد كه از نظر تعداد دفعات دريافت وام، تعداد تماس با كارشناسان و مروجان، شركت در كلاسها و بازديدهاي ترويجي، مقدار عملكرد گندم آبي و ديم، ميزان آشنايي با پروژه‌ها و ميزان بكارگيري توصيه‌ها، بين دو گروه از كشاورزان مورد مطالعه تفاوت معني‌داري وجود دارد.

كلمات كليدي: پروژه‌هاي انتقال يافته‌ها، پروژه‌هاي تحقيقي – ترويجي، پروژه‌هاي تحقيقي، تطبيقي، روز مزرعه


مقدمه
تغيير روش‌هاي سنتي توليد به روش‌هاي جديد و مبتني بر اصول علمي ، يكي از مهمترين عوامل دستيابي به توسعه كشاورزي است كه اين مهم با همكاري محققان، مروجان و كشاورزان حاصل مي‌گردد. پارسل و اندرسون (1997) ، فقدان تكنولوژي لازم و مناسب براي بسياري از سيستم‌هاي معمول زراعي را به خاطر ارتباط ضعيف بين محققان، مروجان و كشاورزان مي دانند. ريل وساندز (1989) نقش كشاورزان را حتي بالاتر از همكاري در آزمايش‌هاي داخل مزرعه يا آنفارم مي‌دانند و اعتقاد دارند كه ارتباط با كشاورزان بايد در حدي باشد كه اطمينان بدهد تحقيقات انجام گرفته در راستاي نيازها و رفع مشكلات كشاورزان است. اگبامو (2000) و ماندي (1992)، براي ترويج دو نقش ارتباطي و تسهيلگري در خصوص تعيين نيازهاي فني و تحقيقاتي كشاورزان، اجراي تحقيقات تطبيقي در مزارع كشاورزان، ارزيابي مشاركتي و انجام بعضي فعاليتهاي گروهي و مشترك با همكاري محققان و كشاورزان قايلند (Agbamu,2000) و .(Mundy, 1992)
از نظر سوانسون و همكاران، (1381) توليد فناوري، شامل برنامه‌ريزي، مديريت و اجراي فعاليت‌هاي تحقيقي در راستاي توسعه، سنجش، سازگار كردن و آزمايش كردن فناوري‌هاي پيشرفته كشاورزي براي كشاورزان و ديگر بهره‌برداران است كه مراحل: تحقيق و كشف، آزمون صحرايي يافته‌ها، ارايه يافته‌هاي جديد به كشاورزان و كمك در بكارگيري فناوري و يافته‌هاي جديد را شامل مي شود. اين فرآيند مي تواند در قالب يك نظام فناوري كشاورزي تحقق يابد (ATS ) كه شامل همه افراد، گروهها، سازمان ها و موسساتي است كه مشغول توليد، توسعه و اشاعه فناوري‌هاي جديد و فناوري موجود است (Kaimowite,1991). از سوي ديگر، رولينگ نيز نظام دانش و اطلاعات كشاورزي ( (AKIS را گروهي از افراد و يا سازمان هاي كشاورزي، و ارتباط و تعامل بين آنها مي داند كه در فرآيند توليد، تبديل، انتقال، ذخيره سازي، بازيابي و اصلاح، تكامل، نشر و كاربرد دانش و اطلاعات، با هدف استفاده از آنها در تصميم‌گيري، حل مشكلات و نوآوري در كشاورزي كشور، درگيرند (Roling,1990) .
فقدان يك رابطه كاري و نظام‌مند بين سازمان‌هاي تحقيقي - ترويجي و گروههاي مختلف كشاورزان يكي از مهمترين مسائل نظام‌هاي دانش كشاورزي در اكثر كشورهاي در حال توسعه، از جمله در ايران مي‌باشد. (كرمي دهكردي، 1377).يكي از روشهاي ارتباط فعاليت‌هاي تحقيق و ترويج در چارچوب تحقيق و توسعه ، و همكاري‌هاي مبتني بر تحقيق عملي، ايجاد مزارع تحقيقي- تطبيقي است. اين روش امكان استفاده از يك رهيافت كل نگر و يك ظرفيت‌سازي موثر براي همكاري تحقيق و ترويج را فراهم مي‌سازد. (Brion, 2002). تحقيق و ترويج بايد از شروع تا پايان فعاليت‌ها با مشاركت كشاورزان و ايجاد مزارع تحقيقي - تطبيقي در تقويت ارتباط تحقيق و ترويج و در نهايت توسعه كشاورزي به طور موثري اقدام نمايند (Anenias, 2002). محققان كشاورزي در اين فرايند با همكاري و حمايت‌هاي ترويج، در مزارع كشاورزان به انجام تحقيقات تطبيقي مي‌پردازند و چنانچه به نتايج مطلوبي دست يابند آن را در منطقه گسترش مي‌دهند (محمدزاده و صديقي، 1382).